Jak leczyć przewlekły ból ścięgien?

Patryk Talaga

Październik 2025

Entezopatia i tendinopatia

Co to za schorzenia, co je odróżnia, jak je skutecznie leczyć i wrócić do pełnej sprawności?

Utrzymujący się ból ścięgna lub miejsca, w którym ścięgno przyczepia się do kości, potrafi skutecznie zniechęcić do aktywności. Problem ten dotyczy nie tylko sportowców – coraz częściej zmagają się z nim również osoby prowadzące siedzący tryb życia czy wykonujące powtarzalne czynności w pracy. Schorzenia te określa się jako tendinopatię (patologie samego ścięgna) lub entezopatię (zaburzenia przyczepu ścięgna albo więzadła do kości). Choć nazwy mogą brzmieć groźnie, odpowiednio wcześnie postawiona diagnoza i dobrze dobrana terapia ruchowa pozwalają wrócić do pełnej sprawności. W tym artykule wyjaśniam różnice między tymi pojęciami, opisuję najczęstsze objawy oraz podpowiadam, jak leczyć i czego unikać.

Czym jest entezopatia?

Entezopatia to dolegliwości bólowe zlokalizowane dokładnie w miejscu, gdzie ścięgno lub więzadło “kotwiczy” się w kości. Problem nie polega na zapaleniu, ale na mikrouszkodzeniach i zmianach degeneracyjnych w obrębie samego przyczepu.

Czym jest tendinopatia?

Tendinopatia to szersze pojęcie, które opisuje szereg przewlekłych problemów dotyczących samego ścięgna. Ból, osłabienie i upośledzenie jego funkcji wynikają najczęściej z długotrwałego przeciążenia, które prowadzi do zaburzenia struktury włókien kolagenowych.

Typowe objawy

W przypadku entezopatii i tendinopatii najczęstsze symptomy to:

• Ból i tkliwość w okolicy ścięgna lub przyczepu, nasilający się podczas obciążania, a zmniejszający po odpoczynku
• Sztywność poranna lub po dłuższym bezruchu – sztywność mija po kilku minutach ruchu
• Punktowy ból przy ucisku; w powierzchownych ścięgnach można wyczuć pogrubienie lub stwardnienie
• Ból na początku aktywności, który „rozchodzi się” w trakcie ruchu, ale często wraca po zakończeniu wysiłku
• W entezopatiach o podłożu zapalnym dodatkowo może pojawić się obrzęk, zaczerwienienie i uczucie ciepła

Najczęstsze lokalizacje

Gdzie ból pojawia się najczęściej?

Zarówno tendinopatie, jak i entezopatie mają swoje „ulubione” lokalizacje, często związane z konkretnym typem aktywności. Do najczęściej diagnozowanych problemów należą:

• Ścięgno Achillesa
• Więzadło rzepki (kolano skoczka)
• Łokieć tenisisty
• Stożek rotatorów (ból barku)
• Przyczep mięśni kulszowo-goleniowych uda (ból przy siedzeniu i biegu)
• Ścięgna pośladkowe (ból bocznej części biodra)

 Co sprzyja problemom ze ścięgnem?

Tendinopatie i entezopatie zwykle rozwijają się u osób aktywnych fizycznie, ale także u tych, których praca wymaga powtarzalnych ruchów. Czynniki ryzyka obejmują:

• Bardzo szybki wzrost obciążeń
• Zaburzona regeneracja między sesjami treningowymi
• Zmiana sprzętu lub pozycji wykonywania ćwiczenia i wejście na wysokie obciążenia (np. bikefitting, a na drugi dzień 100 km na rowerze)
• Długie przebywanie w pozycji, która kompresuje (naciska) na miejsce bólowe (długie siedzenie na twardym krześle, lub źle dopasowane siodełko rowerowe – przyczep kulszowy)
• Choroby autoimmunologiczne – łuszczycowe zapalenie stawów, reaktywne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa sprzyjają występowaniu problemów ze ścięgnami
• Choroby metaboliczne – cukrzyca, dyslipidemia, otyłość i choroby tarczycy zwiększają ryzyko tendinopatii
• Stosowanie leków – antybiotyki z grupy fluorochinolonów osłabiają syntezę kolagenu, a iniekcje kortykosteroidowe dają krótkotrwałą ulgę, ale pogarszają wyniki w perspektywie długoterminowej
• Styl życia – palenie tytoniu i nadmierne spożycie alkoholu upośledzają mikrokrążenie oraz metabolizm kolagenu, brak aktywności fizycznej osłabia ścięgna (osoby które zaczynają aktywność fizyczną są bardziej narażone, ponieważ ich ścięgna nie są przystosowane do wysiłku.), zła dieta z niedoborem białka i witamin spowalnia ich regenerację

Gdy pojawi się ból – co robić?

Etap 1. Diagnostyka

Pierwszym krokiem powinna być wizyta u fizjoterapeuty. Specjalista oceni, czy problem dotyczy ścięgna, przyczepu czy może innej struktury i ewentualnie zleci dodatkowe badania (USG, badania obrazowe, konsultację reumatologiczną). To ważne, ponieważ entezopatie o podłożu zapalnym wymagają leczenia ogólnoustrojowego, które wykracza poza fizjoterapię.

Etap 2. Modyfikacja obciążenia – ruch jest lekarstwem, nie wrogiem

 Całkowity odpoczynek jest rzadko wskazany. Zamiast tego należy zmodyfikować aktywność, tak aby nie pogarszać bólu:

• Zredukuj lub zmień ruch, który wywołuje dolegliwości. Możliwe jest ćwiczenie z bólem umiarkowanym (3–4/10 w skali bólu). Silny ból świadczy o przeciążeniu i wymaga zmniejszenia intensywności.
• Unikaj nacisku na bolesny przyczep, np. przy bólu przyczepu kulszowo‑goleniowego zadbaj o miękkie siedzisko.
• Ucz się rozróżniać ból adaptacyjny (który wskazuje na prawidłowe pobudzenie tkanek) od bólu przeciążeniowego.

 Etap 3. Terapia ruchowa to fundament leczenia

Podstawa leczenia entezopatii i tendinopatii to odpowiednio zaplanowana terapia ruchowa. Badania wskazują, że progresywny trening siłowy (izometryczny, następnie ekscentryczny i koncentryczny) przynosi najlepsze efekty bólowe i funkcjonalne.

• Ćwiczenia izometryczne – utrzymanie napięcia mięśnia bez ruchu w stawie pomaga zmniejszyć ból.
• Ćwiczenia ekscentryczne – wolne opuszczanie ciężaru pod kontrolą stymuluje przebudowę kolagenu i poprawia wytrzymałość ścięgna.
• Ćwiczenia koncentryczne i dynamiczne – zwiększają siłę i przygotowują do powrotu do sportu.
• Propriocepcja i koordynacja – praca nad czuciem głębokim i kontrolą ruchu zapobiega kolejnym kontuzjom.

Ewentualna terapia manualna może posłużyć do zmodulowania dolegliwości bólowych, by ćwiczenia mogły się odbywać.

Rola terapii manualnej i zabiegów fizykalnych

Zabiegi takie jak masaż, laser, ultradźwięki czy ciepło/zimno mogą przynieść chwilową ulgę, ale brak jest dowodów na ich trwałą skuteczność w leczeniu tendinopatii. Iniekcje steroidowe mogą poprawiać krótkotrwałe wyniki, ale w dłuższej perspektywie są mniej korzystne niż ćwiczenia.

Jedynymi zabiegami, które warto wziąć pod uwagę jest fala uderzeniowa, w szczególności przy zmianach zwapnieniach i przezskórna elektroliza, jednakże wykazują się one skutecznością tylko wtedy, gdy ta terapia jest łączona z bardzo dobrą terapią ruchowa.

Czego nie robić, gdy mam problem z ścięgnem?

Leczenie ścięgnistych dolegliwości wymaga cierpliwości i systematyczności. Nie należy:

• Całkowicie rezygnować z ruchu – brak stymulacji hamuje regenerację.
• Polegać wyłącznie na terapiach pasywnych – mogą chwilowo zmniejszyć ból, ale nie usuwają przyczyny.
• Nadużywać leków przeciwzapalnych – hamują naturalny proces odbudowy kolagenu.
• Stosować długoterminowo kortykosteroidów – pogarszają strukturę ścięgna i zwiększają ryzyko zerwania.
• Rozciągać bolesnego ścięgna na siłę – priorytetem jest budowanie siły i kontroli; zbyt intensywne rozciąganie nasila ból.
• Wracać do pełnego obciążenia zbyt szybko – włókna kolagenowe potrzebują czasu na adaptację.

Entezopatie i tendinopatie są powszechne u osób aktywnych fizycznie, ale także u pracowników biurowych czy muzyków. Entezopatia dotyczy przyczepu ścięgna lub więzadła do kości, natomiast tendinopatia obejmuje degeneracyjne zmiany samego ścięgna. W odróżnieniu od ostrego zapalenia, obie jednostki chorobowe charakteryzuje niewielka aktywność zapalna i przeważają zmiany degeneracyjne.

Objawy to głównie ból, sztywność i tkliwość, a czynniki ryzyka obejmują nagłe zwiększenie obciążeń, brak regeneracji, choroby metaboliczne i autoimmunologiczne oraz niezdrowy styl życia.

Kluczem do skutecznego leczenia jest spersonalizowana terapia ruchowa, która stopniowo zwiększa obciążenia i stymuluje przebudowę ścięgna. Terapia manualna i zabiegi fizykalne mogą pomóc w kontroli bólu, ale powinny jedynie wspierać program ćwiczeń. W przypadku entezopatii o podłożu zapalnym konieczne jest leczenie ogólnoustrojowe prowadzone przez reumatologa.

Jeśli zmagasz się z przewlekłym bólem ścięgna lub przyczepu, nie zwlekaj z konsultacją. W gabinecie ReActive dokonamy dokładnej oceny, zaplanujemy bezpieczną progresję obciążeń i pomożemy Ci wrócić do ulubionej aktywności bez bólu.

Źródła:

• Pavlova A.V., Shim J.S.C., Moss R. et al. Effect of resistance exercise dose components for tendinopathy management: a systematic review with meta-analysis. British Journal of Sports Medicine, 2023; 57(20):1327-1334.
• Chimenti R., Silbernagel K.G., Docking S.I. Clinical Practice Guideline: Achilles Tendinopathy. Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy (AOPT CPG), 2024.
• Cordeiro P., et al. Exercise therapy for gluteal tendinopathy: systematic review and meta-analysis. Scientific Reports, 2024.
• Abat F., et al. Electrolysis Percutaneous Therapy in Chronic Tendinopathy: Mechanisms and Clinical Evidence. British Journal of Sports Medicine, 2022.
• Arias-Buría J., Fernández-de-las-Peñas C., et al. Percutaneous Electrolysis Therapy in Tendinopathies: Systematic Review and Meta-Analysis. Journal of Clinical Medicine, 2025.
• Elsehrawy G.G., et al. Topography of entheseal lesions on ultrasound. RMD Open, 2025; 11(4):e006088.
• Bibas N., et al. Ultrasound assessment of enthesitis in Psoriatic Arthritis: systematic review and meta-analysis. Rheumatology (Oxford), 2024. 8. European Alliance of Associations for Rheumatology (EULAR). Recommendations for the management of spondyloarthritis and psoriatic arthritis – 2024 Update. Annals of the Rheumatic Diseases, 2024.

O autorze: lic. Patryk Talaga - Fizjoterapeuta w ReActive Kraków

Specjalizacja i podejście do pacjenta

Patryk Talaga to fizjoterapeuta i pasjonat sportu, dla którego celem nadrzędnym jest nie tylko zlikwidowanie bólu, ale przede wszystkim przywrócenie pacjentom pełnej sprawności i “zarażenie” ich miłością do aktywnego, zdrowego trybu życia. Jego podejście opiera się na przejściu od terapii manualnej do aktywnej rehabilitacji, aby pacjent jak najszybciej mógł wrócić do pełnej sprawności.

Prawo Wykonywania Zawodu Fizjoterapeuty (PWZFz)

• Patryk Talaga
• Numer PWZFz: 68787
• Seria i numer dokumentu PWZFz: A072257
• Tytuł zawodowy: Licencjat Fizjoterapii
• Status: aktywny zawodowo
• Miejsce pracy: ReActive Kraków

Doświadczenie i filozofia pracy

Jako były zawodowy kolarz szosowy, Patryk doskonale rozumie specyfikę urazów sportowych i mentalność sportowców. To właśnie doświadczenia ze świata sportu nauczyły go dyscypliny i skierowały na ścieżkę fizjoterapii. W pracy z pacjentami nie boi się trudnych i złożonych przypadków. Jego filozofia jest prosta: gdy tylko ostry ból ustępuje, leżankę terapeutyczną zamienia na salę do ćwiczeń. Wykorzystuje narzędzia terapii manualnej, by stworzyć “okno terapeutyczne”, a następnie wdraża precyzyjny trening medyczny, który utrwala efekty i zapobiega nawrotom kontuzji.

Wykształcenie i kluczowe kwalifikacje

Jest absolwentem Fizjoterapii na Państwowej Podhalańskiej Uczelni Zawodowej. Swoją wiedzę i praktyczne umiejętności stale poszerza na specjalistycznych kursach, koncentrując się na nowoczesnych i skutecznych metodach terapii. Do najważniejszych ukończonych przez niego szkoleń należą: Trener medyczny (BlackRoll Therapy), Rozluźnianie mięśniowo-powięziowe i masaż tkanek głębokich, Leczenie urazów przeciążeniowych, Kinesiotaping, Certyfikowany Retul Bike Fitter – profesjonalne dopasowanie pozycji na rowerze.

Prywatnie

Pasja do sportu i ruchu definiuje go również po godzinach pracy. Jest miłośnikiem sportów ekstremalnych – jego żywioły to enduro MTB i wymagający skitouring. To doświadczenie pozwala mu nie tylko lepiej rozumieć mechanikę kontuzji, ale także budować partnerską relację z pacjentami, dla których ruch jest ważną częścią życia.

Umów wizytę

Jeśli szukasz fizjoterapeuty, który rozumie sportowy charakter, nie boi się wyzwań i pomoże Ci wrócić do pełnej aktywności, umów się na konsultację z Patrykiem w naszym gabinecie w Krakowie.

Sprawdź wolne terminy i umów się na pierwszą wizytę | Skontaktuj się | Zobacz więcej